Mấy ngày gần đây, cụ thể là từ tuần trước, trên Facebook rộ lên một trao lưu khoe ảnh “How much have you changed“. Tuy nhiên, các chuyên gia công nghệ hàng đầu cảnh báo rằng dữ liệu hình ảnh từ trào lưu này có thể được sử dụng cho một mục đích ngầm nào đó.
Thử thách “How much have you changed” này đã và đang thu hút người dùng trên toàn thế giới với hơn 3.4 triệu bài đăng trên Facebook. Cụ thể, người dùng tham gia trào lưu sẽ chia sẻ ảnh đại diện đầu tiên và ảnh đại diện hiện tại của mình với hashtag #howmuchhaveyouchanged. Tại Việt Nam, người đầu tiên lăng xê thử thách này là một streamer vô cùng nổi tiếng với lượng fan đông đảo. Bài chia sẻ của streamer này thu về hơn 82.000 lượt cảm xúc chỉ sau một ngày đăng tải. Vì thể, có thể hiểu được, tại sao trong một thời gian ngắn, mà tính ‘nhân bản’ của nó lại lan rộng đến vậy.
Tuy nhiên, theo Wired, những thử thách kiểu như vậy sẽ mang về nguồn data khổng lồ cho đơn vị phát triển; giúp họ tạo ra những thuật toán nhận dạng hình ảnh liên quan đến tuổi tác. Đối với người thường xuyên sử dụng Facebook, chúng ta có thể thấy, Facebook có chế độ nhận dạng khuôn mặt rất tuyệt vời.
Một người dùng chia sẻ rằng: “Mấy năm trước khi tôi chụp hình chung với đám bạn thời cấp 2 khi dự đám cưới dù mới chỉ bấm vào hình để tag tên chưa kịp ghi chữ gì nó đã hiện ra gần như chính xác 90% những tên mà tôi muốn tag”.
Hơn nữa, đối với những người sử dụng Google Photo chắc chắn cũng đoán được công nghệ Trí tuệ nhân tạo AI khủng khiếp đến mức độ nào. Tất cả các góc mặt, ảnh mờ; hay thậm chí là ảnh nhỏ trên cửa sổ khung chat nó đều có thể nhận ra. Còn mục đích nhận dạng này thì trong tương lai chúng ta mới biết được.
Quay lại với trào lưu, người dùng tham gia trào lưu này thường sẽ mô tả chính xác thông tin của hai bức ảnh “ngày ấy – bây giờ”; chẳng hạn như thời gian chụp ảnh, địa điểm chụp ảnh; hay thậm chí là gắn thể địa điểm hay tag người đã đi cùng mình trong hai bức ảnh đó. So với hàng trăm hàng nghìn ảnh địa diện được đăng ngẫu nhiên trên Facebook; thì trending này vô tính tạo ra một nguồn data chất lượng cho đơn vị phát triển. Vì những data này được chính người dùng sàng lọc kỹ lưỡng. Không phải ngẫu nhiên mà các trending so sánh ảnh thường yêu cầu người dùng chọn những tấm ảnh chân dung cá nhân.
Một số nhà phân tích cũng lưu ý rằng: thực tế, các trào lưu này luôn được bắt đầu bằng hashtag để tạo trending. Bởi vì người dùng thường đặt niềm tin với những chiến dịch được gắn hashtag. Nếu đơn vị phát triển không sử dụng kho dữ liệu hình ảnh này, vẫn có hàng trăm nghìn tổ chức khác dễ dàng tải về các hình ảnh đó chỉ bằng thao tác nhấp vào hashtag.
Cũng theo các nhà nghiên cứu, data hình ảnh của người dùng trên các nền tảng mạng xã hội bị sử dụng cho mục đích đào tạo Trí tuệ nhân tạo AI nhận diện khuôn mặt là không thể nào tránh khỏi. Tuy nhiên, điều quan trọng là, nguồn data này sử dụng cho mục đích gì và mức độ rủi ro của nó như thế nào là điều không ai lường trước được. Trong tình huống an toán nhất, chúng ta có thể hình dung đến trường hợp data được sử dụng để giúp lực lượng cảnh sát tìm kiếm những đứa trẻ mất tích; dựa trên những phân tích thay đổi khuôn mặt theo thời gian. Đây là tình huống mà hầu như mọi người đều hi vọng được áp dụng.
Tuy nhiên, chúng ta hãy tưởng tượng đến tình huống tệ hơn; là nguồn dữ liệu này sẽ được sử dụng cho mục đích quảng cáo. Nguồn dữ liệu này không chỉ giúp các đơn vị phát triển xác định độ tuổi của người dùng; mà còn phân tích chéo nhiều thông tin khác; chẳng hạn địa điểm, hành vi tiêu dùng để thực hiện việc quảng cáo hiệu quả hơn. Điều này, vốn dĩ xưa nay luôn gây ra vấn đề khó chịu với người dùng.
Tình huống tệ nhất, đó là nguồn dữ liệu này được sử dụng cho mục đích thương mại. Nếu một công ty tư nhân bán các công cụ nhận dạng hình ảnh cho các tổ chức phi pháp sử dụng cho mục đích xấu; thì hậu quả không ai có thể lường trước được.
Theo ông Nguyễn Xuân Phong – chuyên gia về công nghệ Trí tuệ nhân tạo; AI đang công tác tại viện nghiên cứu Trí tuệ nhân tại Mila, Canada cho biết: dữ liệu khuôn mặt đang được dùng làm công cụ để làm ra các phần mềm AI nhận diện khuôn mặt; dự đoán tuổi, cảm xúc; và thậm chí là deepfake. “Thực tế, việc thu thập dữ liệu khuôn mặt diễn ra hàng ngày; các trào lưu giống như “How much have you changed” chỉ góp phẩn đẩy mạnh những dữ liệu sẵn có theo chủ đề nhất định; trường hợp ‘Bạn thay đổi ra sao’ trên Facebook là chủ đề tuổi tác”, ông Phong nói.
Sau khi thử thách này trở thành một trending trên nền tảng của mình, Facebook tuyên bố rằng: “Đây là trào lưu do chính người dùng tự hình thành. Họ dùng hình ảnh có sẵn trong kho dữ liệu của họ. Thực tế, Facebook không liên quan; và không được lời ích gì từ trào lưu này. Thậm chí để an toàn, mọi người có thể tắt tính năng nhận diện khuôn mặt trong phần thiết lập tài khoản”.
Xem thêm:
- Chính thức: Facebook Messenger và Instagram đã cho nhắn tin chung, bạn thử chưa?
- Thông tin Facebook Messenger sẽ gửi thông báo khi ai đó chụp lại màn hình tin nhắn có xác thực?
- EU sắp trình đạo luật ‘cách mạng’ nhằm vào Big Tech