Nếu bạn thường xuyên theo dõi về tài chính, đầu tư hoặc tiền điện tử trong nhiều năm qua; có thể bạn sẽ quen thuộc với “blockchain”; công nghệ lưu trữ hồ sơ đằng sau mạng Bitcoin. Trong làn sóng các công nghệ mới nổi, Blockchain được xem là một công nghệ “chìa khóa” cho chuyển đổi số; và xây dựng nền tảng công nghệ thông tin tương lai. Công nghệ chuỗi khối được định nghĩa đơn giản nhất là một sổ cái phân tán; phi tập trung ghi lại nguồn gốc của một tài sản kỹ thuật số. Không thể phủ nhận rằng Blockchain là một phát minh tài tình; là sản phẩm trí tuệ của một người hoặc một nhóm người được biết đến với biệt danh Satoshi Nakamoto. Nhưng kể từ đó, nó đã phát triển thành một thứ gì đó vĩ đại hơn, và câu hỏi chính mà mọi người thắc mắc đó là: Blockchain là gì?
Hướng dẫn của chúng tôi sẽ giúp bạn biết được Blockchain là gì? Và cách thức Blockchain hoạt động.
Vậy Blockchain là gì?
Blockchain hay được gọi là Công nghệ sổ cái phân tán (DLT); như một cuốn số cái kế toán công cộng. Trong đó, mọi thông tin được lưu trữ và truyền tải một cách minh bạch; toàn vẹn, không thể nào thay đổi hay gian lận được; thông qua việc sử dụng phân quyền và băm mật mã. Đây là một công nghệ mới; giúp cải thiện được rất nhiều những mặt hạn chế của cách lưu trữ và trao đổi thông tin truyền thống. Bởi lý do này, mà blockchain ngày càng được ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực: kinh tế tài chính; giáo dục, nông nghiệp, công nghiệp, lĩnh vực giải trí, y tế hay giáo dục….
Một phép tương tự đơn giản để hiểu về công nghệ blockchain là Google Doc. Khi chúng tôi tạo một tài liệu và chia sẻ nó với một nhóm người; tài liệu đó sẽ được phân phối thay vì sao chép hoặc chuyển giao. Điều này tạo ra một chuỗi phân phối phi tập trung; cho phép mọi người truy cập vào tài liệu cùng một lúc. Không ai bị khóa khi chờ đợi các thay đổi từ bên khác; trong khi tất cả các sửa đổi đối với tài liệu đang được ghi lại trong thời gian thực; làm cho các thay đổi hoàn toàn minh bạch.
Tất nhiên, blockchain phức tạp hơn Google Doc; nhưng sự tương tự là phù hợp vì nó minh họa ba ý tưởng quan trọng của công nghệ:
- Tài sản kỹ thuật số được phân phối thay vì sao chép hoặc chuyển giao.
- Tài sản được phân quyền; cho phép truy cập toàn bộ thời gian thực.
- Sổ cái minh bạch về các thay đổi giúp bảo toàn tính toàn vẹn của tài liệu; tạo sự tin tưởng vào tài sản.
Blockchain là một công nghệ đặc biệt hứa hẹn và mang tính cách mạng; vì nó giúp giảm thiểu rủi ro, ngăn chặn gian lận và mang lại sự minh bạch theo cách có thể mở rộng cho vô số mục đích sử dụng.
Lịch sử của Blockchain
Mặc dù blockchain là một công nghệ mới; nhưng nó đã có một lịch sử phong phú và thú vị. Sau đây là dòng thời gian ngắn gọn về một số sự kiện quan trọng và đáng chú ý nhất trong sự phát triển của blockchain.
Năm 2008
Satoshi Nakamoto, một bút danh của một người hoặc một nhóm; xuất bản “Bitcoin: Hệ thống tiền mặt điện tử ngang hàng.”
Năm 2009
Giao dịch Bitcoin (BTC) thành công đầu tiên xảy ra giữa nhà khoa học máy tính Hal Finney và Satoshi Nakamoto bí ẩn.
Năm 2010
Lập trình viên Laszlo Hanycez có trụ sở tại Florida hoàn tất giao dịch mua đầu tiên bằng Bitcoin – hai chiếc pizza của Papa John. Hanycez đã chuyển 10.000 BTC; trị giá khoảng 60 đô la vào thời điểm đó. Ngày nay, nó trị giá 80 triệu đô la. Vốn hóa thị trường của Bitcoin chính thức vượt quá 1 triệu đô la.
Năm 2011
1 BTC = $ 1USD, tương đương với đồng đô la Mỹ.
Electronic Frontier Foundation, Wikileaks và các tổ chức khác bắt đầu chấp nhận Bitcoin dưới dạng quyên góp.
Năm 2012
Blockchain và tiền điện tử được đề cập trong các chương trình truyền hình nổi tiếng như The Good Wife; đưa blockchain vào văn hóa đại chúng.
Tạp chí Bitcoin do nhà phát triển Bitcoin ban đầu Vitalik Buterin ra mắt.
Năm 2013
Vốn hóa thị trường BTC đã vượt qua 1 tỷ đô la.
Bitcoin đạt 100 đô la / BTC lần đầu tiên.
Buterin xuất bản bài báo “Dự án Ethereum” gợi ý rằng blockchain có các khả năng khác ngoài Bitcoin (ví dụ: hợp đồng thông minh).
Năm 2014
Công ty trò chơi Zynga; The D Las Vegas Hotel và Overstock.com đều bắt đầu chấp nhận thanh toán bằng Bitcoin.
Dự án Ethereum của Buterin được huy động vốn từ cộng đồng thông qua Cung cấp tiền xu ban đầu (ICO) huy động được hơn 18 triệu đô la BTC và mở ra con đường mới cho blockchain.
R3, một nhóm gồm hơn 200 công ty blockchain; được thành lập để khám phá những cách mới mà blockchain có thể được triển khai trong công nghệ.
PayPal thông báo tích hợp Bitcoin.
Năm 2015
Số lượng người bán chấp nhận BTC vượt quá 100.000.
NASDAQ và công ty chuỗi khối San-Francisco hợp tác để thử nghiệm công nghệ giao dịch cổ phiếu trong các công ty tư nhân.
Năm 2016
Gã khổng lồ công nghệ IBM công bố chiến lược blockchain cho các giải pháp kinh doanh dựa trên đám mây.
Chính phủ Nhật Bản công nhận tính hợp pháp của blockchain và tiền điện tử.
Năm 2017
Bitcoin đạt 1.000 đô la / BTC lần đầu tiên.
Vốn hóa thị trường tiền điện tử đạt 150 tỷ đô la.
Giám đốc điều hành JP Morgan Jamie Dimon cho biết ông tin tưởng vào blockchain như một công nghệ của tương lai; giúp hệ thống sổ cái nhận được sự tín nhiệm từ Phố Wall.
Bitcoin đạt mức cao nhất mọi thời đại ở mức $ 19.783,21 / BTC.
Dubai thông báo chính phủ của họ sẽ được hỗ trợ bởi blockchain vào năm 2020.
Năm 2018
Facebook cam kết bắt đầu một nhóm blockchain; và cũng gợi ý về khả năng tạo ra tiền điện tử của riêng mình.
IBM phát triển một nền tảng ngân hàng dựa trên blockchain với các ngân hàng lớn; như Citi và Barclays.
Blockchain hoạt động như thế nào?
Blockchain bao gồm ba khái niệm quan trọng: block, miner và nodes.
Block (Khối)
Mỗi chuỗi đều bao gồm nhiều khối và mỗi khối có ba phần tử cơ bản:
- Dữ liệu trong khối.
- Một trường dài 32 bit được gọi là nonce. Nonce được tạo ngẫu nhiên khi một khối được hình thành; sau đó tạo ra một băm (hash) của tiêu đề khối.
- Hàm băm là một số 256-bit được kết hợp với số nonce. Nó phải bắt đầu với một số lượng lớn các số 0 (tức là cực kỳ nhỏ). Mỗi khối cũng bao gồm giá trị băm từ khối trước.
Hàm băm là một chuỗi số và chữ cái, được tạo ra bởi các hàm băm. Hàm băm là một hàm toán học nhận một số lượng ký tự thay đổi; và chuyển đổi nó thành một chuỗi với một số ký tự cố định. Ngay cả một thay đổi nhỏ trong một chuỗi cũng tạo ra một hàm băm hoàn toàn mới.
Mỗi khối cũng bao gồm giá trị băm từ khối trước. Điều này trở thành một phần của tập dữ liệu được sử dụng để tạo giá trị băm của khối mới hơn; đó là cách chuỗi được liên kết với nhau. Khi khối đầu tiên của chuỗi được tạo; một số nonce sẽ tạo ra giá trị băm mật mã. Dữ liệu trong khối được coi là đã ký và mãi mãi gắn với nonce và giá trị băm – hash; trừ khi nó được khai thác.
Miner (Thợ mỏ)
Người khai thác tạo ra các khối mới trên chuỗi thông qua một quá trình được gọi là khai thác.
Trong một Blockchain, mỗi khối đều có số nonce và giá trị băm riêng biệt; nhưng cũng tham chiếu đến hàm băm của khối trước đó trong chuỗi. Vì vậy việc khai thác một khối không dễ dàng; đặc biệt là trên các chuỗi lớn.
Các miner sử dụng phần mềm đặc biệt để giải quyết vấn đề toán học vô cùng phức tạp; nhằm tìm ra một nonce tạo ra một hàm băm có thể chấp nhận được. Bởi vì nonce chỉ có 32 bit và băm là 256; có khoảng bốn tỷ tổ hợp nonce-băm có thể phải được khai thác trước khi tìm thấy chính xác. Khi điều đó xảy ra; những người khai thác được cho là đã tìm thấy “nonce vàng” và khối của họ được thêm vào chuỗi.
Khi thực hiện thay đổi đối với bất kỳ khối nào trước đó trong chuỗi yêu cầu khai thác lại thì không chỉ khối đó thay đổi; mà tất cả các khối tiếp theo cũng thay đổi theo. Đây là lý do tại sao việc thao túng công nghệ blockchain cực kỳ khó khăn. Hãy coi đó là “sự an toàn trong toán học” vì việc tìm ra các nonce vàng đòi hỏi một lượng lớn thời gian và khả năng tính toán.
Khi một khối được khai thác thành công; thay đổi được chấp nhận bởi tất cả các nút trên mạng và người khai thác được thưởng về mặt tài chính.
Nodes (Nút)
Một trong những khái niệm quan trọng nhất trong công nghệ blockchain là phân quyền. Không một máy tính hoặc tổ chức nào có thể sở hữu chuỗi. Thay vào đó, nó là một sổ cái phân tán thông qua các nút được kết nối với chuỗi. Các nút có thể là bất kỳ loại thiết bị điện tử nào duy trì các bản sao của blockchain và giữ cho mạng hoạt động.
Mỗi nút đều có bản sao blockchain riêng của nó và mạng phải phê duyệt theo thuật toán bất kỳ khối mới được khai thác nào để chuỗi được cập nhật, tin cậy và xác minh. Vì các blockchains là minh bạch; nên mọi hành động trong sổ cái đều có thể dễ dàng kiểm tra và xem. Mỗi người tham gia được cấp một mã số nhận dạng chữ và số duy nhất để hiển thị các giao dịch của họ.
Việc kết hợp thông tin công khai với hệ thống kiểm tra và cân bằng giúp blockchain duy trì tính toàn vẹn; và tạo sự tin tưởng giữa người dùng. Về cơ bản, blockchain có thể được coi là khả năng mở rộng của sự tin tưởng thông qua công nghệ.
Khi một khối lưu trữ dữ liệu mới; nó sẽ được thêm vào blockchain. Blockchain, như tên gọi của nó; bao gồm nhiều khối kết hợp với nhau. Tuy nhiên, để một khối được thêm vào blockchain; cần phải có bốn điều sau:
Một giao dịch phải xảy ra
Lấy ví dụ về việc mua hàng trên Amazon của bạn. Hầu hết các giao dịch mua trên Amazon sé được nhóm lại trong cùng một khối. Vì vậy, giao dịch của bạn sẽ ở trong cùng khối với thông tin giao dịch của người dùng khác.
Giao dịch đó phải được xác minh
Sau khi thực hiện giao dịch mua; giao dịch của bạn phải được xác minh. Với các hồ sơ thông tin công khai khác; sẽ có người phụ trách kiểm tra các mục nhập dữ liệu mới. Tuy nhiên, với blockchain; công việc đó phụ thuộc vào một mạng máy tính. Khi bạn mua hàng từ Amazon; mạng máy tính đó sẽ chạy đến để kiểm tra xem giao dịch của bạn có thể diễn ra hay không. Tức là, họ xác nhận các chi tiết của giao dịch mua; bao gồm thời gian của giao dịch; số tiền….
Khối đó phải được cung cấp một hàm băm
Khi tất cả các giao dịch của khối đã được xác minh; nó phải được cấp một mã nhận dạng duy nhất được gọi là mã băm. Khối cũng được cung cấp hàm băm của khối liền kề được thêm vào blockchain. Sau khi được băm, khối có thể được thêm vào blockchain.
Khi khối mới đó được thêm vào blockchain; nó sẽ trở nên công khai cho mọi người
Nếu bạn nhìn vào chuỗi khối của Bitcoin; bạn sẽ thấy rằng bạn có quyền truy cập vào dữ liệu giao dịch; cùng với thông tin về thời gian, vị trí và người đã thêm khối vào blockchain.
Ethereum Blockchain
Ban đầu được tạo ra như một hệ thống sổ cái siêu minh bạch để Bitcoin hoạt động; blockchain từ lâu đã được liên kết với tiền điện tử. Tính minh bạch và bảo mật của công nghệ đã được áp dụng ngày càng nhiều vào một số lĩnh vực. Phần lớn trong số đó có thể bắt nguồn từ sự phát triển của chuỗi khối Ethereum.
Vào cuối năm 2013, nhà phát triển người Canada gốc Nga Vitalik Buterin đã xuất bản một sách trắng đề xuất một nền tảng kết hợp chức năng blockchain truyền thống với một điểm khác biệt chính: việc thực thi mã máy tính. Do đó, Dự án Ethereum đã ra đời. Chuỗi khối Ethereum cho phép các nhà phát triển tạo ra các chương trình phức tạp có thể giao tiếp với nhau trên chuỗi khối.
Token
Các lập trình viên Ethereum có thể tạo mã thông báo để đại diện cho bất kỳ loại tài sản kỹ thuật số nào; theo dõi quyền sở hữu và thực thi chức năng của nó theo một bộ hướng dẫn lập trình.
Token có thể là tệp nhạc, hợp đồng, vé hòa nhạc hoặc thậm chí là hồ sơ bệnh án của bệnh nhân. Điều này đã mở rộng tiềm năng của blockchain để thâm nhập vào các lĩnh vực khác như truyền thông, chính phủ và bảo mật danh tính. Hàng ngàn công ty hiện đang nghiên cứu và phát triển các sản phẩm và hệ sinh thái chạy hoàn toàn trên công nghệ đang phát triển.
Blockchain đang thách thức hiện trạng đổi mới bằng cách cho phép các công ty thử nghiệm công nghệ đột phá như phân phối năng lượng ngang hàng hoặc các hình thức phi tập trung cho phương tiện truyền thông tin tức. Giống như định nghĩa của blockchain; việc sử dụng hệ thống sổ cái sẽ chỉ phát triển khi công nghệ phát triển.
Blockchain từng được biết đến như một ứng dụng không thể thiếu của Bitcoin nói riêng và các loại tiền ảo nói chung. Ngày nay Blockchain đã trở thành cuộc cách mạng trong hầu hết các ứng dụng đời sống, từ nhiều lĩnh vực khác nhau.
Và tương lai, người ta tin rằng Blockchain sẽ còn được mở rộng và hiệu quả hơn giúp con người giải quyết hiệu quả hơn các vấn đề trong thời buổi công nghệ số.
Bài viết trên là những phân tích của chúng tôi về khái niệm, phương thức hoạt động cũng như những ứng dụng của Blockchain, hi vọng sẽ đem đến cho bạn cái nhìn tổng quan hơn về khái niệm toàn cầu này.